۲۰۴ بازديد

پایه اول
یک مطلب کاربردی 
تدریس کلماتی مثل خیابان و بیابان ه آخر چسبان و ه آخر تنها : (ـه آخر چسبان ) و ( ه آخر تنها ) در آخر کلمه هایی که مصوت )اِ (دارد قرار می گیرد , که اولاً : بدون ( ـه و ه ) معنی ندهد مانند : کوزه , پروانه , دانه , ستاره , پرنده , مدرسه،استفاده , پاکیزه , میوه , آماده , به , سایه , پنبه و ... ثانیاً : اگر کلمه ی قبل از (اِ) معنی دهد و منتظر کلمه ی دیگری نباشد , نیز (ـه آخر چسبان یا ه آخر تنها ) می گیرد . مانند : کرده , بوده , خورده , زده , نامه , دسته , شده , آمده , بسته , .... ( ای مستقل ) اگر بعدازکلمه هایی که صدای آخر آنها مصوت (ـه) آخر چسبان یا(ه)آخر تنها باشد,صدای(ای ) بیاید آن را به شکل جدید می نویسیم : ( ای) اگر اسم ( ای ) باشد : معنای کلمه ی جدید, نکره است و بر یکی , دلالت دارد . مثال : خانه + ای ( خانه ای) به معنای یک خانه است.
مثال:دانه ای,کوزه ای,پروانه ای, کاسه ای , ستاره ای , پرنده ای , مدرسه ای , میوه ای , دسته ای , سایه ای , پنبه ای , اندازه ای , نامه ای , لاله ای , جوجه ای , ... کلماتی مانند : رفته , خورده , دیده , شده , خوانده , بسته , بوده , کرده و ... که از ریشه ی فعل ( ماضی ساده سوم شخص مفرد + ( ـه , ه )) درست شده است: در صورتی که به آخر آنها (ای) اضافه شود : اولاً به ماضی نقلی تبدیل می شود . ثانیاً فعل دلالت می کند بر این که فعل از دوم شخص مفرد (تو ) صورت گرفته است
یاد آوری درمورد(ی) میانجی : اگر آخر کلمه ی اوّلی یکی از مصوت ها ی( ا با صدای آ ) ، ( ه ـه با صدای اِ ) و ( ی با صدای یِ ) بیاید و پس از آن ــِـ ربط بیاید و کلمه ی اوّل منتظر کلمه ی بعدی باشد ، آن کلمه ها با صامت (یِ ) به هم مربوط می شوند می آید؛ مانند : آقایِ پارسا , صحرایِ خشک , آهویِ بیابان , بیماریِ او , دوریِ راه , آبیِ آسمانی , تواناییِ من , جمهوریِ اسلامیِ ایران , میوه یِ شیرین , ستاره یِ درخشان , پرنده یِ زیبا , کوزه یِ آب , پرده یِ سفید , نامه یِ برادر , بسته یِ بزرگ , دسته یِ پارو , پسته یِ خوش مزه , کیسه یِ آرد ,. مبحثی در مورد صامت (ی):مانند , درختِ زیبا , کتابِ امین , اسمِ این پسر هنگامی که دو کلمه به صورت صفت و موصوف و یا مضاف و مضاف الیه در جمله بیاید اگر آخر کلمه ی اوّل صامت باشد با مصوت ــِــ دو کلمه به یک دیگر ربط داده می شود( همان مطلب ِــِ ربط ) مبحثی در مورد (ی) و (ایـ) : اگر در کلمه ای, در یک بخش , اوّل صامت (یِ) و بعد از آن مصوت (ایـ) بیاید, هر دو را می نویسیم و می خوانیم . مانند : پاییز , پایین , دانایی , توانایی , زیبایی , تغییر و ... یاد آوری در مورد (ی) استثنا : اما اگر درکلمه ای, در یک بخش مصوت (ایـ) و در اوّل بخش بعدی صامت (یِ) بیاید یکی از آنها را می نویسیم ولی هنگام خواندن اوّل مصوت (ای) و پس از آن صامت (ی)ِ رامی خوانیم . مانند : زیاد , خیار , بسیار , بیابان و ...
تذکر : به همین صورت اگر در کلمه ای مصوت (او ) در آخر بخش و صامت (و ) در اول بخش بعدی بیاید یکی از آنها را می نویسیم اما در هنگام خواندن , اول مصوت( او ) و سپس صامت (و ) را می خوانیم . مانند : بانوان , آهوان و .... یاد آوری در مورد (استثنا) و اُ پنج کلمه ی ریشه را به عنوان پنج ریشه ی درخت و مشتقات آنها را میوه های درخت به دانش آموزان معرفی می کنیم که عبارتند از : خود : خودم ,خودت, خودمانی, خودکار, خودنویس ,... ( و هر آن چه که معنی خود دهد .) خوردن : خوردیم,می خورند, بخورید, نخورد ,خوراک, خوردنی ,خورده اند ,... ( و هر آنچه معنی خوردن دهد ) خوش : خوشی ,خوشا, خوش نام ,خوش بو, خوش رفتار, خوش آواز, خوش مزه ,خوش حال , .. ( وهر آنچه معنی خوش دهد ) دو: دوشنبه, دورو, دوشاخه, دوباره , دوچرخه, دوسال ,... ( و هر آنچه معنی عدد دو می دهد.) نو : نوروز, نوزاد, نوبهار, نوگل, سال نو, ... ( و هر آنچه معنی نو بدهد ) کلمه های استثنایاکلمه های بی ریشه: کلماتی مانند : خورشید, روشن , نوک, تو,جو, درو, موقع, جو, حوله, دور , ...جزء بدون ریشه ها هستند. لازم به ذکر است : که روشن ,دورو, موقع, جو ,حوله, دور و ... از مصوت مرکب تشکیل شده است . مثلا : روشن = رو + شن جو = جو حوله = حو + له